Teknolojinin ve erişilebilirliğin dünyada artması ile birlikte bilişim teknolojileri ile işlenen yeni suç türleri de ortaya çıkmıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte hayatımızın her alanı internet ortamına taşındı. Bankacılık işlemleri, alışveriş, bilgi depolama ve bilgiye ulaşma gibi birçok alanda hayatlarımız siber ortamda devam edince Siber Saldırılara da çok sık rastlamaya başladık.

Hayatın her alanında köklü değişikliklere yol açan bilişim sistemleri ticaret, eğitim, iletişim, kamu hizmetleri ve özel sektörde olumlu gelişmelere yol açmış olsa da ne yazık ki kötü yönde de kullanılarak farklı suç tiplerinin doğmasına da neden olmuştur. Eski ve klasik olarak nitelendirebileceğimiz suçların yanında yeni ve farklı suç tipleri ortaya çıkmıştır. Bu yüzden pek çok ülke bilişim alanında yasal düzenlemeler yapmıştır.

Ülkemizde de bilişim suçlarına yönelik tek bir kanun yoktur. Onun yerine mevcut kanunlara bilişim suçlarıyla ilgili hükümler eklenmiştir. Türk Ceza Kanunu ve İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun ile Siber Suç ile ilgili düzenlemeler yapılmış, siber suçun ne olduğu ve hangi eylemlerin cezalandırılacağı belirlenmiştir.

“Siber zorbalık; bir ya da birden fazla kişinin elektronik iletişim araçlarını kullanmak suretiyle belirli bir zaman içerisinde ve sürekli olarak, kendisini savunma gücüne sahip olmayan bir kişi ya da gruba yönelik olarak kasıtlı bir şekilde gerçekleştirilen ve teknik tarzda yapılan psikolojik, sosyal, sözel veya görsel saldırgan davranışlardır.

Siber zorbalıkta; bilgisayar ve cep telefonu gibi bilişim vasıtaları kullanılarak gönderilen elektronik verilerle bireylerin tehdit edilmesi, küçük düşürülmesi, gruptan dışlanması, ayrımcılığa maruz kalması şeklinde olabilmektedir. 

Bu eylemler daha çok pornografik ve cinsel içerikli objeler, resim ya da text mesajlarının gönderilmesi, mağdurun etnik kökeni, dini, cinsiyeti, cinselliği, sosyal ve ekonomik durumu ya da diğer özellikleriyle ilgili nefret söylemi içeren bilgilerin paylaşılması, mağdurun elektronik ortamda hareketlerinin takip edilmesi ve kimliğinin çalınması, e-posta hesabı şifresinin kırılması, sosyal medya platformlarından mağdur adına sahte hesaplar oluşturularak kullanılması, kişiye ait kişisel veri niteliğindeki bilgilerin başkaları ile paylaşılması, bu eylemlerin ısrarla ve tekrar edilerek sürdürülmesi şeklinde kendisini göstermektedir.”

Siber zorbalık kasıtlı bir eylemdir, ihmali davranışla gerçekleşemez. Kişiyi fiziksel, sözel, cinsel, manevi olarak yıpratma kastı bulunmaktadır. Siber zorbalık birçok kişiyi etkileyen bir alandır; bu alanda mağdur, zorba ve zorbalığa tanık olan üçüncü kişi bulunmaktadır.

Bu alanda yapılan araştırmalarda zaman zaman bu rollerin değiştiği de gözlemlenmektedir. Cinsiyetçi Dijital Şiddetle Mücadele Rehberinden edinilen bilgiye göre ise “ BM “Kadınlara ve Kız Çocuklarına Yönelik Siber Şiddet –Dünya Geneli Acil Eylem Çağrısı” raporundaki verilere göre tüm dünyada kadınların çevrimiçi şiddete maruz kalma ihtimali erkeklere oranla 27 kat daha fazla” olduğu tespit edilmiştir.  Bu durum internet de toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin söz konusu olduğunu göstermektedir.

Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği’nin KONDA Araştırma Şirketi’yle birlikte ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) Türkiye’nin finansal desteğiyle gerçekleştirdiği Türkiye’de Dijital Şiddet Araştırması’nın sonuçları yayınlandı. Mayıs ayında 3346 kişiyle gerçekleştirilen anketin sonuçlarına göre Türkiye’de her beş kişiden biri dijital şiddete uğruyor. Dijital şiddet eylemlerinin en çok gerçekleştiği platformlar Instagram (%53), Facebook (%35) ve Twitter (%19).

Araştırmada Kişiler, dijital platformlarda en çok tanımadıkları kimseler ve troller tarafından şiddete maruz bırakıldıklarını ifade ediyorlar. Toplumun karşılaştığı dijital şiddetin türleri incelendiğinde, çoğunluğun hakaret, küfür ve tehdide, taciz mesajlarına ve ısrarlı takibe maruz kaldığı görülüyor. Dijital şiddetle karşılaşan kişilerin en sık başvurduğu yöntemler ise;  bloklamak/engellemek (% 65) ve uygulama içinde şikayet etmek (%39).

Dijital şiddet insanların yaş grubuna göre de farklı platformlarda ve farklı şiddet türüyle karşımıza çıkıyor. 18-35 yaş grubu dijital şiddete genelde instagram ve twitter platformlarında maruz kalırken 45 yaş ve üzeri Facebook platformunda genelde dijital şiddet ile karşılaşıyor. Twitter platformunda uygulanan dijital şiddet genelde etnik köken, düşünce ve algıları eleştirirken sınırı çizememek ve hakaret, kimi zaman tehdit suçlarının oluşmasına sebep olmaktan dolayı oluşmaktadır. Siber zorbalar bazen de ünlü ve popüler kişileri hedef alarak kişilerin maddi manevi yıpranmasına sebep olmaktadır. Siber zorbalıkla karşılaşan kişiler ilk başta bunun dijital bir şiddet,yani siber zorbalık olduğunu anlamazlar. Durumu şaka ya da eğlence olarak algılarlar. Mesajın internet ortamında yaygınlaşmasıyla birlikte sözde şaka yada eğlencenin verdiği zarar kendini göstermektedir.

Öncelikle Siber Zorbalığı önlemek için siber güvenlik sistemleri arttırılmalı, cezalarda caydırıcı politikalar geliştirilmeli, siber zorbalığı gördüğümüz zaman o mesajı-görüntüyü-tweeti beğenmemeli ve uygulama içi şikayete gitmeliyiz.

Dijital alanda işlenen suçlar Türk Ceza Kanunu ve özel kanunlar kapsamında cezalandırılmaktadır.

Siber zorbalığa maruz kalındığında şiddet içeren içeriklerin ekran fotoğrafını alıp saklamalı, savcılık makamına suç duyurusunda bulunmalısınız. Söz konusu eylem neticesinde kişi TCK ´da yer alan suç türüne göre: ( cinsel taciz, kişinin huzur ve sükununu bozma, içeriğe göre tehdit, hakaret … gibi )  çok çeşitli suçlardan ceza alabilir. Ayrıca size şiddet uygulayan kişileri engelleyebilir, kullandığınız dijital platformların yardım ve şikayet et butonlarını kullanabilir, mümkün olan her türlü uzaklaştırma yolunu kullanabilirsiniz.