İdari işlemler, kamu idarelerinin kamu hizmetinin yerine getirilmesinde, kamu otoritesini kullanarak ilgililerin rızası aranmaksızın, onların hukuki durumlarını etkileyen tek taraflı irade açıklamasıdır. İdari işlemler kamu yararını gerçekleştirmek amacıyla tesis edilen ve hukuki sonuç doğuran işlemlerdir. 

İdari İşlemlerin İptali Davası Açılmasının Sebepleri Nelerdir?

İptal davası, idari işlemlerin;

·        yetki,

·        sebep,

·        şekil,

·        konu ve

·        amaç yönlerinden biri ile hukuka aykırı olmaları nedeniyle menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan bir idari dava türüdür.

İptali istenen idari işleminin niteliğine göre değişmek üzere iptal davalarına bakmakla görevli mahkemeler şunlardır:

• İdare mahkemesi (İlk derece mahkemesi),
• Vergi mahkemesi (İlk derece mahkemesi),
• Bölge İdare Mahkemesi (İstinaf mahkemesi),
• Danıştay (Temyiz mahkemesi ve bazı davalarda ilk derece mahkemesi).

İdari İşlemin İptali Davası Açma Süresi Ne Kadardır?

Hukuka uygun olmadığı düşünülen idari işleme karşı açılacak olan iptal davası, işlemin tebliği veya niteliğine göre göre ilanından itibaren belli bir dava açma süresi içinde açılmalıdır. Açılma süreleri kanunla düzenlenmiştir.

Özel dava açma süreleri özel kanunlarla belirtilmiştir. Özel dava açma süresinin uygulanabilmesi için idare tarafından yapılan işlemde özel dava açma süresi açıkça gösterilmelidir. 

İdari işleme karşı iptal davasında genel dava açma süresi Danıştay ve idare mahkemelerinde açılacak davalarda 60 gün ve vergi mahkemelerinde açılacak davalarda 30 gündür. Bu süreler, hukuken hak düşürücü süre niteliğindedir.

İptal davası açabilmek için idari işlem kamu idaresi işlemi olmalıdır. Kamu idarelerinin kamu hizmetinin yerine getirilmesinde, kamu otoritesini kullanarak tek taraflı iradeyle (ilgililerin rızası aranmaksızın) ilgilinin hukuksal durumuna etki yapması sonucu bireysel işleme karşı İPTAL DAVASI açılır. Bireysel işlem doğrudan kişiyi ilgilendiren işlemlerdir.

Düzenleyici işlemlere karşı iptal davası ise doğrudan Danıştay’ da açılabilen kamu idaresi tarafından düzenlenen tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge gibi işlemlerdir.

Danıştay’da veya İdari Mahkemelerde dava açılması ile yürütmenin durdurulması kararı çıkmaz. (Danıştay, vergi veya idare mahkemesinde dava açılması dava edilen idari işlemin yürütülmesini durdurmaz (İYUK m.27))

Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için belirli şartların gerçekleşmesi gerekir.

İdari Yargılama Usulünde Yürütmenin durdurulması, 2577sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27.maddesinde düzenlenmiştir. Yürütmenin durdurulması, Danıştay’da,  İdare ve Vergi mahkemelerinde açılan iptal davalarında istenebilen ve esas karardan önce verilen tedbir niteliğinde bir karardır.

İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya olanaksız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi ile yürütmenin durdurulması kararı verilir.

Yürütmenin durdurulması talep edilecekse bunun için yürütmenin durdurulması harcını yatırmak gereklidir.

Yürütmenin durdurulmasına ilişkin verilen kararlar 15 gün içinde yazılır ve imzalanır. Aynı sebeplere dayanılarak ikinci kez yürütmenin durdurulması isteminde bulunulamaz.

Savunma alınmadan yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyecek haller şunlardır:

·        Kamu görevlileri hakkında tesis edilen atama,

·        Kamu görevlileri hakkında naklen atama,

·        Kamu görevlilerinin görev ve unvan değişikliği,

·        Kamu görevlilerinin geçici veya sürekli görevlendirmelerine ilişkin idari işlemler.

İdari işlemin iptal kararının verilmesiyle birlikte idari işlem kararının verildiği günden başlamak üzere tüm sonuçlarıyla birlikte geçmişi etkileyerek yürürlükten kalkar. İptal edilen idari işlem, aynı konuyla ilgili herkesi kapsar. Dava açmasalar bile ilgili herkes açısından idari işlem iptal edilmiş olur.