(T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU 2012/2-707E. 2013/303K)

Boşanmada maddi manevi tazminat davası kusursuz veya daha az kusurlu eşin diğer eşten talep ettiği tazminatı konu alan bir dava türüdür.

Maddi manevi tazminatın belirlenmesinde birçok etken göz önünde bulundurulur. Tarafların ekonomik ve sosyal durumları tespit edilir. Boşanmaya yol açan olaylardaki kusur dereceleri, paranın alım gücü, kişilik haklarına yapılan saldırı ile ihlâl edilen mevcut ve beklenen menfaat gözetilerek:

 Türk Medeni Kanununun 4. maddesindeki Hakkaniyet İlkesi ile Borçlar Kanununun 42 ve 44.maddesi hükmü dikkate alınarak daha uygun miktarda maddi (TMK m 174/1) ve manevi(TMK .md. 174/2 ) tazminat takdirine hükmedilir.

            4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’ nun 174/1.maddesi; “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu tarafın, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebileceğini…”hükme bağlamıştır.

Bu hüküm gereğince, maddi tazminata hükmedilebilmesi için temel koşul, tazminat isteyen tarafın boşanmada kusursuz veya daha az kusurlu olması ve boşanma yüzünden mevcut veya beklenen menfaatlerinin zedelenmiş bulunmasıdır.

Hukuka aykırı ve kusurlu bir davranış sonucu hakkı ihlal edilenin zararının giderilmesi, menfaatinin denkleştirilmesi hukukun temel ilkesidir. Ancak, Türk Medeni Kanunu’nun 174/1.maddesi, genel tazminat esaslarından ayrılmış ve kendisine özgü kural getirmiştir.

Haksız fiil tazminatının temel unsuru olan “gerçek zararın belirlenmesi” koşulu, Aile Hukukunda, Borçlar Hukuku’ ndaki düzenlemeden farklıdır. Eşler arasındaki ilişkinin özelliği itibarıyla burada gerçek zararı tam olarak belirlemek zordur.

Bu özelliği nedeniyledir ki, yasa, menfaati zedelenene,uygun bir tazminat verileceğini açıklamıştır. Hakim, tazminat miktarını takdir ederken, kusurun ağırlığını, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını, evlenme şanslarını, ortalama yaşam sürelerini, yaşam seviyelerini ve geçim koşullarını göz önünde tutarak, makul ve herkesçe kabul edilebilir bir miktar belirlemelidir.

Aile birliği, eşler arasında eşitliğe dayanır ( Anayasa m.41 ). Başka bir ifade ile eşler, evlilik birliğinde eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. Eşler, birlikte yaşamak, birbirlerine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadırlar ( TMK m.185/3 ). Birliği beraberce yönetirler (TMK m.186/2 ). Evlilik birliğinin giderlerine güçleri oranında emek ve mal varlıklarıyla katılırlar. ( TMK m.186/3 ) Boşanma halinde eşlerden birinin,diğerine, emek veya mal varlığıyla sağladığı katkı ve desteği yitirmesi, yoksun kalınan bu desteğin maddi değeri kadar mevcut menfaatin ihlalidir. Türk Medeni Kanunu’ nun 174/1.maddesinde maddi tazminat talebi için kadın ve erkek yönünden bir ayrım yapılmamıştır ( Hukuk Genel Kurulu’ nun 24.10.2007 gün ve E:2007/2-787, K:2007/766 sayılı kararı ). Boşanma sonucu eş en azından diğerinin maddi desteğini yitirecektir.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’ nun 174/2. maddesine göre,boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan tarafın,kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebileceği öngörülmüştür.