Boşanma, evliliğin yasal olarak sona erdirilmesidir.

Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerindenbeklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanmadavası açabilir.

Boşanma sürecindeeşler anlaşmalı veya çekişmeli boşanma yolunabaşvurabilirler.

Konumuzdan bahsetmeden önce anlaşmalı boşanma davası veçekişmeli boşanma davasının yasal şartlarını inceleyelim.

Anlaşmalı boşanabilmek için Türk Medeni Kanunu’ ndahükmedilen “anlaşmalıboşanma şartları” bireyler açısından yerine getirilmiş olmalıdır.Kanunun ilgili maddesinde yer alan anlaşmalı boşanma şartlarına sahip olmayankişiler açısından anlaşmalı boşanma davası açabilmek mümkün değildir.

Anlaşmalı boşanma davası Türk Medeni Kanunu 166/3maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:

“Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birliktebaşvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilikbirliği temelinden sarsılmış sayılır.

Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hakimintarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaatgetirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususundataraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır.

Hakim tarafların menfaatlerini göz önünde tutarak buanlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerintaraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Bu halde taraflarınikrarlarının hakimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.”

Eşlerin bu maddeye göre anlaşma yolu ile boşanmalarınakarar verilebilmesi için:

1)    Evliliğin en az bir yıl sürmüşolması gerekir.

2)    Eşlerin boşanmak için birliktebaşvurmaları veya bir eşin açtığı davanın diğer eş tarafından kabul edilmişolması gerekir.

3)    Hakim’in tarafları bizzatdinlemesi (Hakim tarafların boşanma ve şartları konusunda iradelerini serbestçeaçıkladıklarına kanaat getirmek zorundadır.)

4)    Hakim’in boşanmanın malisonuçlarına ve çocukların durumuna ilişkin düzenlemeleri uygun bulması şartdır.(Taraflar boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu hakkında da anlaşmayavarmaları gerekir. Anlaşma protokolü ileride yaşanacak problemlerin önüne geçecekbir şekilde ayrıntılı olarak düzenlenmelidir.)

Çekişmeli boşanma davası, TMK madde 166/3’ de düzenlenmişanlaşmalı boşanma davası dışında kalan, her türlü boşanma nedenine dayalıolarak açılan ve eşler arasında boşanma ve boşanmanın ferileri konusunda biranlaşmanın bulunmadığı boşanma davalarıdır.

Eşler birçok nedenden dolayı boşanma davası açabilirler.Kanunda özel boşanma sebepleri sınırlı sayıda sayılmıştır.

Özel boşanma sebepleri:

TMK 161. maddesi Zina sebebiyle boşanma, 

162. maddesi Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcıdavranış nedenleri ile boşanma, 

163. maddesi Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürmesebebiyle boşanma, 

164. maddesi Terk sebebiyle boşanma,

165. maddesi Akıl hastalığı sebebiyle boşanma,

166. maddesi ise; evlilik birliğininsarsılması şeklinde düzenlenmiştir.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi2019/3660E, 2019/7254K, 17.06.2019 tarihli kararı konuya açıklıkgetirmektedir.  

“ A) Davacı erkek Türk Medeni Kanunu 'nun 166/3.maddesine dayalı olarak anlaşmalı boşanma talebiyle dava açmıştır. Mahkemeceyapılan duruşmada tarafların anlaşamamaları sebebiyle anlaşmalı olarak açılanboşanma davası, çekişmeli boşanma davasına dönüşmüştür. Bu durumda anlaşmalıboşanma davasının çekişmeli boşanma (TMK m. 166/1-2) olarak görülmesi gerekir.

O halde Mahkemece taraflara iddia ve savunmalarınındayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini içerenbeyanları ile iddia ve savunmalarının dayanağı olarak ileri sürdükleri her birvakıanın ispatını sağlayacak delillerini sunmaları ve dilekçelerin karşılıklıverilmesini sağlamak üzere süre verilip, ön inceleme yapılarak tahkikatageçildikten sonra usulüne uygun şekilde gösterilen deliller toplanmak suretiylegerçekleşecek sonucu uyarınca bir karar verilmesi gerekirken, açıklananhususlar yerine getirilmeden tahkikat yapılarak yazılı şekilde karar verilmesiusul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.

B) Dava, anlaşmalı boşanma davası (TMK m. 166/3) olarakaçılmış, anlaşma sağlanamaması üzerine dava çekişmeli boşanma davasına (TMKm.166/1-2) dönüşmüştür. Davalı kadın duruşmada ziynet alacağı sebebi ile15.000TL maddi tazminat talebinde bulunmuştur. Mahkemece davalı kadın lehineziynet alacağı bedeli olarak 15.000 TL maddi tazminata hükmedilmiştir. Ziynetalacağı boşanmanın feri (eki) niteliğinde değildir. Davalı kadının bu talebiyönünden usulüne uygun olarak açılmış bir dava bulunmadığından ziynet alacağıtalebi ile ilgili karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken,yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmayıp, bozmayı gerektirmiştir.”

Anlaşmalı Boşanma Davası, Çekişmeli Boşanma Davasınadönüştüğünde usul hukukuna dikkat edilmeli, feri talepler için ayrı bir davaaçılmalıdır.