Ağır ceza mahkemesi, adli yargı ilk derece mahkemesidir.  Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanına giren suçlar 5235 Sayılı Kanun’un 12. maddesinin suç vasfı ve ceza miktarı yönünden getirdiği kriterler dikkate alınarak belirlenir. Ağır Ceza Mahkemesi ilk derece ceza yargılamasında üst sınırı 10 yıldan fazla olan tüm suçlara ilişkin davalara bakmakla görevlidir. Mahkemelerin görevlerinin belirlenmesinde ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenler gözetilmeksizin kanunda yer alan suçun cezasının üst sınırı göz önünde bulundurulur (5235 sayılı Kanun m.14).

Adli yargı ilk derece mahkemesi olan ağır ceza mahkemesi, Adalet Bakanlığı tarafından kurulur. “Ceza mahkemeleri, her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığın tarafından kurulur.” (5235 sayılı Kanun madde 9) Ağır ceza mahkemeleri, yer aldıkları il ve ilçenin adı ile anılmaktadır. 

AĞIR CEZA SUÇLARI NELERDİR?

5235sayılı kanunun 12. Maddesinde belirtildiği üzere Türk Ceza Kanununda yer alan:

·        Yağma (m. 148),

·        İrtikâp (m. 250/1ve 2),

·        Resmi Belgede Sahtecilik(m. 204/2),

·        Nitelikli dolandırıcılık (m. 158),

·        Hileli iflâs (m.161)

Suçları ile ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bakmakla ağır ceza mahkemeleri görevli olduğu için:

• Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (TCK madde 87/4),
• Taksirle ölüme neden olma (TCK madde 85/2),
• Kasten adam öldürme suçu (TCK madde 81,82)
• Parada sahtecilik suçu (TCK madde 197/1)
• Uyuşturucu madde imal veya ticareti suçu (TCK madde 188)

Devletin güvenliğine, anayasal düzene, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlardan;

• Devletin birliğini ve ülke bütününü bozmak
• Düşmanla işbirliği yapmak
• Devlete karşı savaşa tahrik
• Temel milli yararlara karşı faaliyette bulunmak için yarar sağlama
• Yabancı devlet aleyhine asker toplama
• Askeri tesisleri tahrip ve düşman askeri hareketleri yararına anlaşma
• Düşman devlete maddi ve mali yardım
• Anayasayı ihlal
• Cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı
• Yasama organına karşı suç
• Hükümete karşı suç
• C. hükümetine karşı silahlı isyan
• Silahlı örgüt
• Silah sağlama
• Suç için anlaşma
• Askeri Komutanlıkların gaspı
• Yabancı hizmetine asker yazma, yazılma
• Savaş zamanında emirlere uymama
• Savaş zamanında yükümlülüklere aykırılık
• Savaşta yalan haber yayma
• Devletin güvenliğine ilişkin belgelere yönelik suçlar
• Devletin güvenliğine ilişkin bilgileri temin etme
• Siyasal veya askeri casusluk
• Devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin bilgileri açıklama
• Gizli kalması gereken bilgileri açıklama
• Uluslararası casusluk
• Devlet sırlarından yararlanma, devlet hizmetlerinde sadakatsizlik
• Yasaklanan bilgileri temin
• Yasaklanan bilgilerin casusluk maksadı ile temini
• Yasaklanan bilgileri siyasal veya askeri casusluk maksadı ile açıklama
• Taksir sonucu casusluk fiillerinin işlenmesi
• Devlet güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma suçları,

12/04/1991tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun kapsamına giren suçlara da Ağır Ceza Mahkemesi bakmakla görevlidir.

Ağır ceza mahkemesinde bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur. Bu mahkeme bir başkan ve iki üye ile toplanır ve karar verir. Duruşmalara mahkeme başkanı ve iki üyeden oluşan mahkeme heyeti ile savcının katılımı zorunludur. (5235 Sayılı Kanun madde 9)

Ağır Ceza Davaları ile ilgili en çok merak edilen soruların başında ağır ceza mahkemesi kaç yıl sürer sorusu gelmektedir. Ağır Ceza Davaları; yargılanan sanıkların sayısı, yargılamaya konu delillerin toplanıp toplanmaması, tutuklu sanıkların bulunup bulunmamasına göre farklı sürelerde neticelenebilir. Ağır Ceza Davalarının ne kadar sürdüğünü etkileyen unsurlardan biri de dava öncesinde soruşturma aşamasında ifadesi alınan ya da alınamayan tanıkların, kovuşturma süreci geldiğinde dinlenmesidir.  Çok farklı değişkenlerin süreye etki etmesinden dolayı ağır ceza mahkemesi süresi ile ilgili net bir süre aralığı vermek mümkün değildir.

Türkiye’de işlenen Ağır Ceza’da yargılanmasını gerektiren suçlarda yetki kuralları kanunda belirtilmiştir.

Suçun Türkiye’de işlendiği yerde bulunun Ağır Ceza Mahkemesi genel yetkili mahkemedir.

Suçun Türkiye’de işlendiği yer tespit edilemediği durumda suçu işleyenin yakalanmış olduğu yer, yakalanmadıysa suçu işleyenin yerleşim yerinde bulunan mahkeme yetkilidir.

Suçu işleyenin yerleşim yeri mevcut değilse Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yer mahkemesi davaya bakmaya yetkilidir.

Yetkili mahkemenin bu imkânlarla tespit edilmesi olanaksız ise bu durumda davaya bakmaya yetkili olacak mahkeme ilk usul işleminin yapıldığı yerde bulunan Ağır Ceza Mahkemesidir.

Yabancı ülkede işlenen ve Türkiye’de soruşturulması ve kovuşturulması gereken suçlarda yetkili Ağır Ceza Mahkemesi belirlenirken birtakım hususlar dikkate alınır.

Suçu işlediği düşünülen kişinin yakalanmış olduğu yer, yakalanmadığı durumda da bu kişinin yerleşim yerinde bulunun Ağır Ceza Mahkemesi yetkili mahkemedir.

Şayet Türkiye’de herhangi bir yerleşim yeri yoksa bu takdirde davaya bakmaya yetkili mahkeme bu kişilerin Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yerde bulunan mahkemedir.

Yetkili mahkemenin bu şekilde de tespit edilmesi olanaksız ise yetkili mahkeme, Adalet Bakanının talebi ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından yapılan başvuru üzerine Yargıtay tarafından tespit edilir.

                                                                                  AVUKAT ASİLE BETÜL YAYLA

                                                                                             05063813439